Zasady dofinansowania projektu określa umowa dotacji. Gwarantuje ona, że w budżecie programu zostały zarezerwowane dla Ciebie środki. Teraz czeka Cię najważniejszy etap, czyli realizacja i rozliczenie projektu. Błędy na tym etapie mogą kosztować utratę części, a nawet całości uzyskanego wsparcia. Poznaj zasady dokumentowania wydatków i rozliczania dotacji.
Zasady rozliczania projektu
Już na etapie przygotowywania projektu należy zapoznać się z zasadami rozliczania projektu. We wniosku o dofinansowanie określa się m.in. budżet projektu (wydatki kwalifikowane i niekwalifikowane), harmonogram jego realizacji i wskaźniki, jakie zamierzasz zrealizować. Im lepiej przygotowany projekt tym łatwiej go później rozliczyć. Obowiązki związane z prawidłową i terminową realizacją projektu, jego rozliczeniem, osiągnięciem i utrzymaniem jego celów spoczywają na Tobie!
Oczywiście, wszystkich sytuacji nie można przewidzieć. W związku z tym po podpisaniu umowy/decyzji o dofinansowanie można zgłaszać zmiany w projekcie. Należy o nich bezzwłocznie informować właściwą instytucję, gdyż ma to wpływ na prawidłowość realizacji projektu. Każda istotna zmiana musi zostać uwzględniona w aneksie umowy/decyzji o dofinansowanie.
Zasady rozliczenia otrzymanego dofinansowania są określone w umowie/decyzji o dofinansowanie, regulaminie konkursu a także unijnych dokumentach związanych z realizacją programu. Refundacji podlegają jedynie te wydatki, które spełniają zasady programu i są odpowiednio udokumentowane.
Kwalifikowalność wydatków
Możliwe do zrefundowania (czyli kwalifikowane) są wydatki ponoszone po 1 stycznia 2014 r. Należy pamiętać, że muszą one spełniać wymogi określone w regulaminie konkursu, umowie/decyzji o dofinansowanie, Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020 oraz innych dokumentach związanych z realizacją programu. Na etapie rozliczania projektu kwalifikowalność wydatków będzie weryfikowana, gdyż wtedy zostaną przedstawione dokumenty potwierdzające ich poniesienie.
Pamiętaj! Wydatki, przedstawione do refundacji powinny być ponoszone rzetelnie, racjonalnie i oszczędnie, zgodnie z przepisami prawa unijnego i krajowego, a także powinny przyczyniać się do osiągnięcia celów projektu!
Wypłata dotacji
Dotacja może być wypłacana jednorazowo lub w częściach. Można ją otrzymać w formie refundacji już poniesionych wydatków albo w postaci zaliczki (czyli przed dokonaniem wydatków).
Wypłata jednorazowa ma najczęściej miejsce w mniejszych projektach, których realizacja przebiega dość szybko – na przykład zakup maszyny przez przedsiębiorstwo. W takim przypadku najpierw ponoszone są wydatki ze środków własnych, a po wykonaniu i opłaceniu wszystkich działań w projekcie występuje się o ich częściową refundację.
W przypadku projektów bardziej skomplikowanych i rozłożonych w czasie najczęściej mamy do czynienia z wypłatą dotacji w kilku częściach. Ponoszone wydatki rozliczane są stopniowo, z reguły co trzy miesiące. Na tej podstawie przekazywana jest częściowa refundacja.
Dopuszczalne jest też korzystanie z zaliczek na poczet planowanych wydatków. Można o nie występować zaraz po podpisaniu umowy o dofinansowanie. Po wykorzystaniu przekazanych środków przedstawia się instytucji obsługującej projekt sprawozdanie z realizacji dotychczasowych działań oraz dokonanych płatności, wraz z wnioskiem o wypłatę kolejnej transzy zaliczki. Czynność taka – podobnie jak w przypadku częściowej refundacji – powtarzana jest zazwyczaj nie rzadziej niż raz na trzy miesiące. Szczegółowe zasady korzystania z zaliczek mogą się różnić, w zależności od rodzaju realizowanego projektu. Określa je każdorazowo umowa o dofinansowanie.
Rozliczenie końcowe
Dotacja jako całość rozliczna jest zawsze po zrealizowaniu wszystkich planowanych w projekcie działań i pokryciu ich kosztów. Po zakończeniu projektu jesteś zobowiązany złożyć sprawozdanie z jego realizacji wraz z wnioskiem o płatność końcową. W dokumencie tym przedstawiasz szczegółowe zestawienie rzeczywiście poniesionych wydatków, w podziale na wkład własny i dofinansowanie. Podajesz też informację o łącznej wartości otrzymanych dotąd środków – wypłaconych w formie zaliczki lub częściowej refundacji oraz różnicy w stosunku do przysługującego Ci wsparcia. Na tej podstawie otrzymujesz ostatnią transzę dofinansowania lub dokonujesz zwrotu nadpłaconych środków.
Rozliczeniu końcowemu zawsze towarzyszy kontrola projektu. Weryfikowane jest, czy wszystkie działania zostały rzeczywiście zrealizowane, a koszty prawidłowo poniesione. Błędy lub braki mogą skutkować redukcją, a w skrajnych przypadkach cofnięciem dofinansowania.
Dokumentacja w projekcie
Bardzo ważne jest, abyś podczas realizacji projektu zbierał wszelkie związane z nim dokumenty. Będziesz musiał je przedstawić wraz z wnioskiem o płatność, aby otrzymać wypłatę przyznanego dofinansowania. Niezbędne są wszelkie dokumenty potwierdzające nabycie i instalację środków trwałych, budowę obiektów czy skorzystanie z usług przewidzianych w projekcie. Wymagane są przede wszystkim faktury i potwierdzenia przelewów, ale również protokoły przekazania towarów, odbioru zleconych prac czy wykonania usług. Jeżeli w ramach projektu zatrudniałeś pracowników – niezależnie od tego czy ich wynagrodzenie podlegało dofinansowaniu – musisz dysponować pełną dokumentacją potwierdzającą przeprowadzenie obiektywnego procesu rekrutacji, zawarcie umów oraz wywiązywanie się z zobowiązań wobec zatrudnionych, ZUS i Skarbu Państwa. Wynagrodzenia wypłacane z dofinansowania należy udokumentować poprzez przedstawienie list płac.
Każdy dokument księgowy powinien być oznakowany w sposób przypisujący go jednoznacznie do konkretnego projektu – np. pieczątką zawierającą taką informację. Ma to zapobiec próbom wykorzystania tego samego dokumentu do uzyskania zwrotu kosztów w więcej niż jednym projekcie.
Wszystkie dokumenty dotyczące realizowanego projektu powinny być księgowane w sposób umożliwiający ich szybką, łatwą i jednoznaczną identyfikację. Tak zwana odrębna ewidencja księgowa może oznaczać wprowadzenie jednolitego oznakowania dofinansowanych pozycji bądź ujmowanie ich na specjalnie w tym celu utworzonych kontach.
Wszystkie płatności w projekcie muszą się odbywać za pośrednictwem osobnego konta bankowego wskazanego w umowie dotacji.
Dokumentacja finansowa w projekcie może podlegać kontrolom. Czasem odbywa się to już podczas weryfikacji wniosków o płatność (jeśli zasady rozliczania wymagają dołączenia kopii tych dokumentów), a czasem dopiero podczas kontroli na miejscu realizacji projektu czy siedzibie beneficjenta. Jesteś zobowiązany każdorazowo udostępnić dokumenty związane z projektem osobom kontrolującym – zarówno z instytucji związanych z Funduszami Europejskimi, jak i np. z kontroli skarbowej.
Pełna dokumentacja powinna być przechowywana w Twojej siedzibie (poza wyjątkowymi sytuacjami, kiedy trzeba ją zdeponować w archiwum), zarówno przez cały czas realizacji projektu, jak i w wymaganym okresie archiwizacji wskazanym w umowie o dofinansowanie.
